200 اصطلاحات ترکی استانبولی با تلفظ و ترجمه (مهم ترین ها)

زبان ترکی استانبولی یکی از زبان‌های مهم و گستردهٔ دنیا است که به عنوان زبان رسمی ترکیه و یکی از زبان‌های اصلی قبرس شناخته می‌شود. این زبان نقش مهمی در تاریخ و فرهنگ ترکیه و مناطق دیگر با گویشوران ترکی استانبولی دارد. ترکی استانبولی با الفبای لاتین نوشته می‌شود و بسیاری از کلمات آن از ریشه‌های ترکی و عربی گرفته شده‌اند.

این زبان در گفت‌وگوهای روزمره، ادبیات، رسانه‌ها و زندگی اجتماعی در ترکیه و مناطق اطراف استفاده می‌شود و در فرهنگ و ارتباطات این منطقه اهمیت زیادی دارد. به دلیل جاذبه‌های فرهنگی، اقتصادی و تاریخی ترکیه، یادگیری زبان ترکی استانبولی برای کسانی که به این منطقه سفر می‌کنند یا به تبادلات تجاری و فرهنگی با آن علاقه‌مند هستند، بسیار ارزشمند است.

در ادامه، تعدادی از ضرب‌المثل‌ها و اصطلاحات جالب، کلمات و جملات غنی زبان ترکی آورده شده است. تا انتهای این مقاله همراه ما باشید.

۵۰ کلمه پرکاربرد زبان ترکی استانبولی

کلمه ترکی	تلفظ	معنی فارسی
Merhaba	مرهبا	سلام
Hoşça kal	هوشچا کال	خداحافظ
Evet	اِوِت	بله
Hayır	هایر	نه
Lütfen	لوتفن	لطفاً
Teşekkür ederim	تشکر اِدِریم	سپاسگزارم
Affedersiniz	اَفه دِرسینیز	ببخشید
Nerede?	نره‌ده؟	کجا؟
Nasıl?	ناسیل؟	چطور؟
Ne?	نه؟	چی؟
Hayat	هایات	زندگی
Aşk	اشک	عشق
İyi	ایی	خوب
Kötü	کوتو	بد
Arkadaş	اَرکاداش	دوست
Güzel	گوزل	زیبا
Kadın	کادین	زن
Erkek	اِرکِک	مرد
Ev	اِو	خانه
Restoran	رِستوران	رستوران
Okul	اُکول	مدرسه
Kitap	کیتاپ	کتاب
Yemek	یِمِک	غذا
Su	سو	آب
Para	پارا	پول
Araba	اَرابا	ماشین
Otobüs	اُتوبوس	اتوبوس
Tren	ترِن	قطار
Uçak	اوچاق	هواپیما
Hastane	حَستانِ	بیمارستان
Doktor	دوکتور	پزشک
Eczane	اِچزانه	داروخانه
Market	مارکِت	فروشگاه
Banka	بانکا	بانک
Postane	پوستانه	پست
Polis	پولیس	پلیس
Yangın	یانگون	آتش سوزی
Yardım	یاردیم	کمک
İş	ایش	کار
Okumak	اوکوماک	خواندن
Yazmak	یازماک	نوشتن
Dinlemek	دینلمک	گوش دادن
Konuşmak	کونوشماک	صحبت کردن
Gitmek	گیتمک	رفتن
Gelmek	گِلمک	آمدن
Etmek	اتمک	انجام دادن
Almak	الماک	گرفتن
Vermek	وِرمک	دادن

۳۰ عبارت/اصطلاح پرکاربرد در زبان ترکی

• Merhaba, nasılsınız? (مرحبا، نا‌سیل‌سینیز؟) سلام، حال شما چطور است؟
• Adınız ne? (آدینیز نه؟) نام شما چیست؟
• Nerelisiniz? (نره‌لیسینیز؟) اهل کجا هستید؟
• Bugün hava nasıl? (بوگون هوا ناصل؟) اوضاع هوا امروز چطور است؟
• Ne yapıyorsunuz? (نه یاپی‌ورسونوز؟) چه کار می کنید؟
• Kaç yaşındasınız? (کاچ یاشینداسینیز؟) چند سالتان است؟
• Şu an ne düşünüyorsunuz? (شو ان نه دوشونویورسونوز؟) در حال حاضر به چه فکری می‌کنید؟
• Hangi dilde konuşuyorsunuz? (هانگی دیلده کونوشویورسونوز؟) به چه زبانی صحبت می‌کنید؟
• Türkiye’yi beğeniyor musunuz? (تورکیه‌یی بقنیویور موسونوز؟) ترکیه را دوست دارید؟

• Burada ne kadar süre kalmayı planlıyorsunuz? (بورادا نه قدار سوره کالمای پلانلی‌یورسونوز؟) چه مدت قصد دارید اینجا بمانید؟
• Burada nerede kalıyorsunuz? (بورادا نرده کالی‌یورسونوز؟) کجا اقامت داری؟
• Yerel yemekleri denediniz mi? (ییرل یمه‌کلری دنه‌دینیز می؟) غذاهای محلی را امتحان کردید؟
• Bir araç kiralamak istiyorum. (بیر اراج کیرالاماق استیوروم؟) من می‌خواهم یک خودرو اجاره کنم
• Burada en iyi restoran neresi? (بورادا ان یی رستوران نره‌سی؟) بهترین رستوران اینجا کجاست؟
• Bir şehir turu yapmak istiyorum. (بیر شهر تورو یاپماق استیوروم؟) من می‌خواهم یک تور شهری برگزار کنم
• Banka nerede? (بانکا نرده؟) بانک کجاست؟
• Bir yardım alabilir miyim lütfen? (بیر یاردیم الابیلیر می‌یم لوطفن؟) لطفاً می‌توانید به من کمک کنید؟
• Bana yardımcı olabilir misiniz? (بانا یاردیمچی اولابیلیر میسینیز؟) می‌توانید به من کمک کنید؟
• Yerel ulaşım nasıl işliyor? (ییرل اولاشیم ناصل ایشلیور؟) حمل و نقل محلی چگونه کار می کند؟
• Buradaki insanlar çok dostça. (بوراداکی انسانلار چوک دوستجا) مردم اینجا بسیار صمیمی هستند

20 اصطلاحات عامیانه تر

• Abi آبی برادر بزرگ‌تر (عامیانه برای خطاب به مردی که از شما بزرگ‌تر است)
• Kanka کانکا رفیق، دوست صمیمی
• Oha اها وای! (برای ابراز تعجب)
• Hadi be هادی به باورم نمی‌شود! (برای ابراز شگفتی یا ناباوری)
• Aynen آینن دقیقاً، درسته
• Çüş چوش این خیلیه! (برای ابراز تعجب شدید)
• Süper سوپر عالی، فوق‌العاده
• Laf لاف حرف، صحبت (عامیانه برای چت یا گفتگو)
• Dert etme دِرت اِتمه نگران نباش
• Boşver بوشور بی‌خیال، ولش کن
• Çok ayıp چوک آیپ خیلی بی‌ادبانه است
• Fena değil فِنا دِیل بد نیست
• Başka? باشکا؟ چیز دیگه؟ (برای پرسیدن نظر دیگری)
• Sağlam ساالام محکم، قوی (عامیانه برای کسی که قابل اعتماد است)
• Aman آمان آه، اوه (برای ابراز خستگی یا نگرانی)
• Şaka gibi شاکا گبی مثل شوخی می‌ماند (برای ابراز تعجب)
• Tamam تامام باشه، اوکی
• Allah Allah الله الله عجب، وای (برای ابراز تعجب یا ناباوری)
• Vay be وای به وای، چه جالب
• Manyak مانیاک دیوانه، خیلی خوب (بسته به لحن می‌تواند منفی یا مثبت باشد)

۱۰ ضرب المثل رایج

Acele işe şeytan karışır (عجله کار شیطان است)

این اصطلاح به این معنی است که اگر عجله کنید و کارها را با دقت و به ترتیب انجام ندهید، ممکن است به مشکل برخورد کنید. این اصطلاح معمولاً در موقعیت‌هایی که فرد به شدت عجله دارد یا تصمیمات اساسی باید گرفته شود، مورد استفاده قرار می‌گیرد.

Ata binmekle kamil olmaz (فقط با سوار شدن بر اسب، تکمیل نمی‌شوند)

این اصطلاح بیانگر این است که انجام دادن یک کار نیاز به تلاش و پشتکار بیشتری دارد تا فقط شروع کردن به انجام آن. معمولاً در مواقعی که کسی انگیزه لازم را برای انجام یک کار ندارد، از این اصطلاح استفاده می‌شود.

Gözü var ama görmüyor (چشم دارد اما نمی‌بیند)

این اصطلاح به این معنی است که شخصی دارای امکاناتی است اما از آنها بهره‌برداری نمی‌کند یا آنچه که او دارد را به نحو صحیح ارزیابی نمی‌کند. این اصطلاح معمولاً در مواقعی که فردی توانایی‌های خود را به نحو مناسبی استفاده نمی‌کند، به کار می‌رود.

Ya tutarsa (گر اتفاق بیفتد)

این اصطلاح به این معنی است که یک اتفاق کمی اما احتمالی ممکن است رخ دهد. معمولاً وقتی که شخصی یک ایده یا طرحی را ارائه می‌دهد که به نظر دیگران بیش از حد خطرناک یا غیرقابل اجرا می‌آید، از این اصطلاح استفاده می‌شود.

El elin eşeği (یک دست دیگری دست و پای همه را می‌گیرد)

این اصطلاح به معنای همکاری و همبستگی بین افراد است. زمانی که افراد با یکدیگر همکاری می‌کنند تا یک هدف مشترک را دست‌یابی کنند، از این اصطلاح استفاده می‌شود.

Dilin altında kalanı söyle (آنچه در زیر زبانت است، بگو)

این اصطلاح به معنای بیان آنچه که درون ذهن یا قلب شخص است و معمولاً به دلیل ترس یا احتیاط نمی‌گوید. وقتی که کسی نظر یا احساساتش را نگه می‌دارد و به طور رسمی یا عمومی ابراز نمی‌کند، از این اصطلاح استفاده می‌شود.

Bir karpuz kaldırmak (آب در هاون کوبیدن)

این اصطلاح به معنای انجام یک کار بدون ارزش یا بدون تأثیر مثبت است. وقتی کسی وقت و انرژی خود را در یک کار بی‌اهمیت و بی‌نتیجه می‌گذارد، ممکن است از این اصطلاح استفاده شود.

El alem ne der? (دیگران چه می‌گویند؟)

این اصطلاح به معنای اهمیت دادن به نظرات و تأثیرات اجتماعی و عمومی است. وقتی که شخصی قصد دارد تصمیمی بگیرد یا رفتاری داشته باشد، ممکن است از این اصطلاح برای اشاره به نظرات و تأثیرات دیگران استفاده کند.

Bıçak kemiğe dayanmış (کارد به استخوان رسیدن)

این اصطلاح به این معنی است که وضعیت یا مشکلی به حدی خطرناک و جدی شده است که باید به سرعت بررسی و حل شود. وقتی که موقعیتی فوری و شدید پیش می‌آید، از این اصطلاح استفاده می‌شود.

Sıfırın altında 1000 (هزار در زیر صفر)

این اصطلاح به معنای کسی است که بسیار پرانرژی، فعال و پویا است. وقتی که شخصی دارای انرژی بیش از حد و بی‌پایانی است، ممکن است از این اصطلاح استفاده شود.

عبارات ترکی برای نشان دادن ادب و احترام

یادگیری چند عبارت ترکی پرکاربرد برای نشان دادن احترام به دیگران هم بسیار مهم است، زیرا مردم ترکیه در برخورد با دیگران با احترام و رسمی رفتار می کنند.

• Teşekkür ederim: ( تِشِکور اِدِریم ) متشکرم. این عبارت یکی از سخت ترین و در عین حال مهم ترین کلماتی است که در ترکی به زبان آورده می شود. اگر با آن مشکل دارید، گزینه ساده تر زیر را امتحان کنید
• Sağol: (سائُل) ساده ترین راه برای ابراز تشکر است که به صورت تحت الفظی یعنی سلامت باشید
• Rica ederim: (ریجا اِدِریم) خواهش می کنم
• Çok güzel: (چوک گوزل) بسیار زیبا. کلمه کاک هم خیلی کاربردی است و می توان برای تاکید آن را قبل از هر چیزی اضافه کرد. به معنای “بسیار” است و مردم ترکیه هم خیلی از آن استفاده می کنند
• Elinize sağlık : (اِلینیز سالیک) دست تان درد نکند که برای قدردانی از آشپزی که غذا را پخته هم استفاده می شود

عبارات ترکی برای حمل و نقل و مسیریابی

این عبارات و کلمات ترکی به شما به عنوان یک مسافر کمک می کند تا در شهر های اصلی ترکیه مثل استانبول، آنکارا، آنتالیا و ازمیر راحت رفت و آمد کنید. البته اگر به مناطق روستایی و طبیعی تر ترکیه بروید هم به دردتان خواهند خورد.

• Tuvalet nerede: (توالِت نِرِدِ) حمام کجاست؟ توجه داشته باشید که اگر کلمه “توالت” را همان طور که در فارسی تلفظ می کنید، تلفظ کنید آن ها متوجه منظور شما می شوند
• Otobus nerede: (اتوبوس نِرِدِ) اتوبوس کجاست؟
• Havalimanı nerede: (هاوالیمانی نِرِدِ) فرودگاه کجا است؟
• Taksi nerede: (تاکسی نِرِدِ) تاکسی کجاست؟
• Taksi ne kadar: (تاکسی نِکادار) کرایه تاکسی چقدر است؟
• AVM nerede? (آوِمِ نِرِدِ) مرکز خرید کجاست؟ آ وی ام مخففی است که معمولا برای کلماتی که به معنی مرکز خرید هستند، استفاده می شود
• Hastane nerede? (هاستنِ نِردِ) بیمارستان کجا است؟
• nerede…? (نِرِدِ) . . . کجاست؟ پس می توانید با قرار دادن هر کلمه ای قبل از نِرِدِ آدرس یک مکان را بپرسید. به همین سادگی

عبارات ترکی برای غذا خوردن

برای مواقعی هم که می خواهید بیرون از خانه یا هتل غذا بخورید، چند عبارت و جمله هست که می توانید با به خاطر سپردنشان خاطره خوردن غذا های خوشمزه ترکیه ای را در ذهن تان ثبت کنید:

• alabilir miyim: (مِن یو آلا بیلیر میم) می توانم منو را داشته باشم؟
• Fiyat ne kadar? (فیات نِکادار) قیمتش چند است؟
• Tavuk: (تائوک) مرغ
• Et: (اِت) گوشت گوساله، بیف
• Kuzu eti: (کوزو اِتی) گوشت بره
• Balik: (بالیک) ماهی
• Vejetaryen: (ویجِتِریَن) گیاه خوار
• Allerji: (آلِرژی) آلرژی
• Çok lezzetli: (چوک لِزِت لی) خیلی خوشمزه
• Hesap alabilir miyim? (حِساپ آلابیلیر میم) می توانم پرداخت کنم؟

اصطلاحات ترکی برای تشکر و تعارفات

این اصطلاحات بخشی از گنجینه فرهنگی و زبانی ترکیه را تشکیل می‌دهند و در موقعیت‌های مختلف از جمله مکالمات روزمره، مذاکرات کاری و حتی در متون ادبی مورد استفاده قرار می‌گیرند. هر یک از این عبارات دارای تاریخچه، زمینه و کاربردهای خاصی هستند که به تنوع و جذابیت زبان ترکی می‌افزایند.